ازمشکلات شایع مراجعه کنندگان به مراکز درمانی احساس سرگیجه و عدم تعادل است. این مورد در سنین بالا بیشترگزارش می شود.
آنچه حائز اهمیت است این است که سرگیجه بیماری نیست بلکه نشانه ای از درگیری یکی از بخش های بدن است درنتیجه پیگیری و بررسی های جامع ضروری است.
تعریف سرگیجه:
توصیف حالاتی که افراد مختلف تحت عنوان سرگیجه تجربه می کنند متفاوت است. برخی از افراد احساس چرخش دورانی خود یا محیط اطراف را حین سرگیجه تجربه می کنند که در اصطلاح علمی به آن true vertigo یا سرگیجه واقعی گفته می شود. برخی دیگر ممکن است فقط حالت منگی و گیجی یا به اصطلاح dizziness داشته باشند. حالت های دیگری که ممکن است فرد تجربه کند حالت عدم تعادل و بی ثباتی ، سبکی سر، سیاهی رفتن چشم ها، تلو تلو خوردن یا کشیده شدن به یک سمت و.... است. گاهی فرد مبتلا یک یا چند حالت گفته شده را باهم تجربه می کند که توضیح کامل و دقیق این حالات برای تشخیص و درمان قطعی ضروری است.
منشا سرگیجه:
سرگیجه می تواند نشانه اختلال در یکی از بخش هایی بدن ازجمله قلب و عروق، گوش داخلی، سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) یا محیطی، تیرویید و ....
ویژگی های سرگیجه:
از دیگر ویژگیهای همراه می توان به موارد زیر اشاره کرد:
ویژگی های زمانی ازجمله زمان شروع علایم، تغییر در طول دوره، مدت زمان احساس سرگیجه و...
احساس کم شنوایی در هنگام سرگیجه یا قبل یا بعد از آن
وزوز در گوش ها یا سر
درد در ناحیه سر و گردن یا گوش ها
احساس کیپی و پری گوش
دوبینی و تاری دید
لرزش در دست و پا یا سایر اعضای بدن
تغییر ضربان قلب و فشار خون
بی حسی و گزگز اعضای بدن
و...
تغییر در هرکدام از موارد گفته شده قطعا باید گزارش شود.
بیماریها:
سرگیجه خوش خیم وضعیتی یا BPPV: یکی از دلایل شایع سرگیجه فرد مبتلا در اثر تغییر وضعیت بدن (خصوصا سر و گردن) احساس چرخش شدید و ثانیه ای دارد که با گذشت زمان کم یا تغییر موقعیت سرگیجه رفع می شود. برای تشخیص این بیماری از تست های تعادلی Dix Hallpike-VNG استفاده می شود و معمولا با انجام یک یا دو جلسه مانوردرمانی مشکل سرگیجه بهبود می یابد. معمولا در این بیماری مشکلات کم شنوایی، وزوز و... احساس نمی شود.
منییریا هیدروپس آندولنفاتیک: تغییر فشار مایع داخل گوش می تواند منجر به بروز سرگیجه های دورانی که چند دقیقه تا چند ساعت طول می کشند، شود. فرد مبتلا معمولا از احساس وزوز، کم شنوایی مواج (احساس کم شنوایی یا میزان کم شنوایی در زمان های مختلف متغییر است) و پری گوش در هنگام بروز سرگیجه شکایت دارد. برای تشخیص هیدروپس آندولنفاتیک از تست های EcochG-VEMP استفاده می شود و برای درمان معمولا دارودرمانی و رژیم های غذایی مرسوم است. اگرچه براساس برخی از تحقیقات انجام تمرینات توانبخشی وستیبولار در کنترل و بهبود سرگیجه بی تاثیر نیست.
فیستول پریلنف: فرد مبتلا علایمی مانند احساس پری گوش، شنوایی مواج، حساسیت بیش از حد به صدا، احساس چرخش و گیجی، عدم تحمل حرکت دارد . اغلب علایم با تغییر ارتفاع (آسانسور سریع، هواپیما، کوهپیمایی) یا افزایش فشار مایع مغزی-نخاعی (بار سنگین، خم شدن، سرفه و عطسه) بدتر می شود. این بیماری علایمی مشابه با منیر دارد و توجه به سابقه ی ضربه به سر و اجرای تست EcochGجهت افتراق بسیار ضروری است.
لابیرنتیت: التهاب لابیرنت می تواند در اثرعامل باکتریایی یا ویروسی ایجاد می شود. از علایم آن احساس سرگیجه ای است که با حرکت شدیدتر می شود. در اکثر موارد سرگیجه با تهوع و استفراغ شدید همراه است. به علاوه احساس وزوز و کم شنوایی نیز در این بیماری معمول است.هم چنین می تواند باعث صدای زنگ یا سایر صداها در گوش (وزوز گوش) و کاهش شنوایی شود. در مواردی عفونت گوش میانی می تواند منجر به لابیرنتیت شود به طور کلی می توان گفت این بیماری به دنبال عفونتهای دستگاه تنفسی فوقانی مانند سرماخوردگی رخ میدهد. نتایج تست های VNG-vHIT برای تشخیص درست کاربردی است.
نوریت وستیبولار: به التهاب عصب تعادلی گفته می شود که منجربه سرگیجه های شدید دوره ای، عدم تعادل در راه رفتن و اسیلوپسیا(تاری دید و حرکت محیط اطراف)می شود. همانند لابیرنتیت معمولا به دنبال عفونتهای دستگاه تنفسی فوقانی مانند سرماخوردگی رخ می دهد. در این مورد عموما علایمی همچون کم شنوایی و وزوز گزارش نمی شود. انجام تست های VNG-vHIT در تشخیص نوریت وستیبولار و ارزیابی میزان بروز ضعف درعصب تعادلی و توانبخشی تعادلی کاربردی است
تومورعصب هشت: تومور خوش خیمی است که بر عصب هشتکه متصل کننده گوش به مغز است ایجاد می شود. رشد عصب بسیار آهسته است و علایم آن بیشتر شامل وزوز|، کم شنوایی و سرگیجه است اما بسته به محل تومور و میزان رشد تومور ممکن است بخش های دیگر سیستم عصبی مانند عصب صورت(هفت) نیز درگیر شوند.
میگرن وستیبولار: میگرن اختلال شدیدی است که شامل سردردهای ملایم تا شدید است. اگرچه سازوکار آن کاملا شناخته شده نیست اما می توان گفت منشا عصبی-عروقی دارد. یکی از انواع این بیماری میگرن وستیبولار است که فرد مبتلا احساس چرخش یا منگی و در مواردی هردو را همراه سردرد تجربه می کند.
موارد گفته شده تنها تعدادی ازعوامل بروز سرگیجه هستند. برای ارزیابی کامل مشکلات تعادلی خود و دریافت خدمات تعادلی به مراکز تخصصی شنوایی مراجعه کنید.